فری مارجین {Free Margin}چیست ؟ کاربرد فری مراجین در بازار های مالی

در بازار فارکس، اصطلاح فری مارجین (Free Margin) یکی از مفاهیم کلیدی برای درک عملکرد حساب معاملاتی است. به زبان ساده، فری مارجین به آن بخش از سرمایه شما اشاره دارد که هنوز درگیر معاملات باز نشده و بنابراین آزاد است تا بتوانید با آن پوزیشن جدید باز کنید یا از آن برای مقابله با ضررهای احتمالی معاملات فعال استفاده کنید.

زمانی که یک تریدر معامله‌ای را باز می‌کند، بخشی از موجودی حساب به‌عنوان مارجین یا وثیقه کنار گذاشته می‌شود. آنچه باقی می‌ماند، همان فری مارجین است. اگر تمام موجودی شما درگیر معاملات باز باشد و فری مارجین صفر شود، دیگر نمی‌توانید معامله جدیدی باز کنید و حساب شما در معرض ریسک‌های بیشتر مثل کال مارجین (Margin Call) قرار می‌گیرد.

در عمل، فری مارجین نقش بالایی در انعطاف‌پذیری حساب معاملاتی ایفا می‌کند و دانستن مقدار آن می‌تواند دید روشنی از وضعیت ریسک و فرصت‌های جدید به شما بدهد.

تفاوت فری مارجین با موجودی (Balance) و اکوئیتی (Equity)

درک تفاوت بین فری مارجین، موجودی و اکوئیتی برای هر معامله‌گری ضروری است، به‌خصوص در شرایطی که بازار نوسانات شدیدی دارد:

• موجودی (Balance): مبلغ کل حساب شما بدون در نظر گرفتن سود یا زیان معاملات باز. به عبارتی این عدد فقط سود و زیان معاملات بسته‌شده را لحاظ می‌کند.

• اکوئیتی (Equity): ارزش واقعی فعلی حساب، که شامل موجودی به‌اضافه سود یا منهای ضرر معاملات باز است. بنابراین اکوئیتی عددی پویاتر است که دائم در حال تغییر می‌باشد.

• فری مارجین (Free Margin): مقدار باقی‌مانده از اکوئیتی پس از کسر مارجین موردنیاز برای معاملات باز. به بیان دیگر:

Free Margin = Equity - Used Margin

تفاوت بین این مفاهیم فقط در عدد نیست؛ بلکه در استراتژی معاملاتی، مدیریت ریسک و توانایی ادامه فعالیت در بازار نیز اثر مستقیم دارد. برای مثال، ممکن است موجودی شما بالا باشد اما به دلیل معاملات باز و ضرر نوسانی، اکوئیتی و فری مارجین به شدت کاهش یابد؛ در این صورت، حساب شما در خطر کال مارجین قرار دارد، حتی اگر Balance ظاهراً مناسب باشد.

فرمول محاسبه Free Margin

برای درک دقیق‌تر از نحوه محاسبه فری مارجین در حساب معاملاتی، باید ابتدا با سه مؤلفه اصلی آشنا باشیم:

1. اکوئیتی (Equity)

2. مارجین استفاده‌شده (Used Margin)

3. فری مارجین (Free Margin)

فرمول پایه به این صورت است:

Free Margin = Equity - Used Margin

اکوئیتی در هر لحظه برابر است با موجودی حساب (Balance) به‌اضافه سود یا زیان جاری معاملات باز.

مارجین استفاده‌شده همان مبلغی است که بروکر به‌عنوان وثیقه برای پوزیشن‌های باز از حساب شما کنار گذاشته است.

با این فرمول، شما همیشه می‌توانید بفهمید چقدر از سرمایه‌تان هنوز آزاد است و تا چه حد توانایی مدیریت یا باز کردن معاملات جدید را دارید.

رابطه بین Free Margin و Margin Level

Margin Level یکی از مهم‌ترین شاخص‌هایی است که توسط بروکر برای ارزیابی سلامت حساب شما استفاده می‌شود. این شاخص به صورت درصد بیان می‌شود و رابطه مستقیمی با فری مارجین دارد:

Margin Level = (Equity / Used Margin) × 100%

برای مثال

• اگر Equity = 9,000 دلار و Used Margin = 2,500 دلار باشد:
  Margin Level = (9,000 / 2,500) × 100% = 360%

 اگر Margin Level زیر مقدار مشخصی (مثلاً 100% یا 50%) برسد، بروکر ممکن است اخطار کال مارجین بدهد یا حتی بخشی از پوزیشن‌های باز را به‌صورت خودکار ببندد (Stop Out).

 بنابراین، هرچه Free Margin بیشتر باشد، Margin Level نیز بالاتر خواهد بود، که نشانه‌ای از ایمنی حساب معاملاتی شماست.

چرا فری مارجین در فارکس مهم است؟

نقش فری مارجین در باز کردن معاملات جدید

یکی از اصلی‌ترین دلایل اهمیت فری مارجین (Free Margin) در فارکس این است که تنها در صورتی می‌توانید پوزیشن جدید باز کنید که به اندازه کافی مارجین آزاد در حساب خود داشته باشید. اگر Free Margin شما صفر یا نزدیک به صفر باشد، بروکر اجازه باز کردن معامله جدید را نخواهد داد.

برای مثال، فرض کنید می‌خواهید یک پوزیشن با حجم ۱ لات در جفت‌ارز EUR/USD باز کنید و برای این معامله به ۱٬۰۰۰ دلار مارجین نیاز دارید. اگر فری مارجین شما کمتر از این مقدار باشد، اجرای این معامله ممکن نخواهد بود.

درواقع، فری مارجین مثل "نقدینگی قابل معامله" شماست؛ یعنی توان واقعی شما برای ادامه فعالیت در بازار به آن وابسته است.

ارتباط Free Margin با ریسک و کال مارجین

زمانی که فری مارجین کاهش می‌یابد، به این معناست که یا پوزیشن‌های زیادی دارید، یا معاملات فعلی شما وارد ضرر شده‌اند. در چنین شرایطی:

• اگر Free Margin = 0 شود، عملاً توان باز کردن معامله جدید را از دست می‌دهید.

• اگر زیان بیشتری ادامه پیدا کند و سطح مارجین (Margin Level) به حد بحرانی برسد، حساب شما ممکن است به وضعیت کال مارجین (Margin Call) وارد شود.

• در مرحله بعد، اگر Margin Level به زیر "Stop Out Level" برسد (مثلاً 20٪ یا 50٪)، بروکر به‌صورت خودکار برخی یا همه معاملات شما را می‌بندد تا از منفی شدن حساب جلوگیری کند.

بنابراین، فری مارجین نه‌تنها ابزار توسعه‌ی معاملات است، بلکه سپر محافظ حساب شما در برابر ریسک‌های شدید بازار محسوب می‌شود.

تأثیر اهرم (Leverage) بر فری مارجین

اهرم یا Leverage به معامله‌گر این امکان را می‌دهد که با سرمایه‌ای بسیار کمتر، پوزیشن‌های بزرگ‌تری باز کند. با اینکه اهرم یک ابزار جذاب است، اما مستقیماً بر فری مارجین نیز اثر می‌گذارد:

• هرچه اهرم بالاتر باشد، مارجین کمتری برای باز کردن یک معامله لازم است، و در نتیجه فری مارجین بیشتری باقی می‌ماند.

• اما این موضوع می‌تواند گمراه‌کننده باشد، زیرا در صورت حرکت ناگهانی بازار در خلاف جهت معامله، زیان‌ها نیز بزرگ‌تر می‌شوند و فری مارجین با سرعت بیشتری کاهش پیدا می‌کند.

به‌عنوان نمونه:

• با اهرم ۱:۱۰۰ برای باز کردن یک لات EUR/USD نیاز به حدود ۱٬۰۰۰ دلار دارید.

• با اهرم ۱:۵۰۰ همین معامله تنها به حدود ۲۰۰ دلار مارجین نیاز دارد، یعنی Free Margin بیشتری خواهید داشت.

اما توجه داشته باشید که اهرم بالا فقط ابزار قدرت نیست، بلکه تیغ دو لبه‌ای است که می‌تواند مدیریت سرمایه شما را سخت‌تر کند. در نتیجه، کنترل دقیق Free Margin در اکانت‌هایی با اهرم بالا، اهمیت دوچندانی دارد.

راهکارهایی برای مدیریت بهتر Free Margin

تنظیم حجم معاملات (لات) بر اساس مارجین آزاد

یکی از اصول پایه در مدیریت سرمایه، هماهنگ‌سازی حجم معاملات (لات) با فری مارجین موجود در حساب است. بسیاری از تریدرها به دلیل نداشتن کنترل بر حجم پوزیشن‌ها، فری مارجین خود را خیلی سریع مصرف می‌کنند و در نتیجه یا نمی‌توانند معامله جدیدی باز کنند یا با اولین نوسان بازار، حساب آن‌ها به وضعیت بحرانی می‌رسد.

راهکار پیشنهادی:

• پیش از ورود به معامله، بررسی کنید که نسبت حجم معامله به Free Margin از حدود ۱۰٪ تا ۲۰٪ تجاوز نکند.

• در حساب‌هایی با اهرم بالا، وسوسه برای باز کردن حجم‌های سنگین زیاد است، اما این کار فری مارجین را به‌سرعت تحلیل می‌برد.

استفاده از ماشین‌حساب‌های مارجین یا ابزارهای محاسبه در متاتریدر می‌تواند به شما در تعیین حجم امن کمک کند.

استفاده از استاپ لاس برای کنترل زیان و حفظ فری مارجین

استفاده از دستور توقف زیان (Stop Loss) یکی از مهم‌ترین ابزارها برای محافظت از فری مارجین است. وقتی یک معامله بیش از حد وارد ضرر شود و تریدر استاپ لاس تعریف نکرده باشد، ضرر شناور باعث کاهش اکوئیتی و به دنبال آن کاهش شدید Free Margin می‌شود.

مزایای استفاده از استاپ لاس:

• جلوگیری از ورود ضرر بی‌پایان به حساب

• حفظ سطح Margin Level در محدوده ایمن

• امکان نگهداری از معاملات دیگر بدون ورود به فاز کال مارجین

توصیه می‌شود در کنار تعریف استاپ لاس، از استراتژی‌های مدیریت ریسک مانند حداکثر ۲٪ ضرر در هر معامله استفاده کنید تا فری مارجین همیشه در سطح قابل کنترل باقی بماند.

بررسی دائم سطح مارجین و فری مارجین در متاتریدر

پلتفرم‌های معاملاتی مانند MetaTrader 4 و 5 اطلاعات فری مارجین را به‌صورت لحظه‌ای نمایش می‌دهند. آگاهی و بررسی مرتب این اعداد، یکی از نشانه‌های حرفه‌ای بودن در معامله‌گری است.

مواردی که باید دائماً بررسی شوند:

• Free Margin: مقدار وجه آزاد قابل استفاده

• Margin Level (%): نسبت ایمنی حساب

• Equity: ارزش لحظه‌ای حساب

نکته تخصصی: اگر می‌خواهید همیشه قبل از رسیدن به وضعیت خطر، اقدامات لازم را انجام دهید، می‌توانید با کمک اسکریپت‌ها یا اندیکاتورهای سفارشی در متاتریدر، هشدارهایی تنظیم کنید که به‌محض کاهش Free Margin یا Margin Level، هشدار صوتی یا تصویری به شما بدهند.

سوالات پرتکرار درباره فری مارجین

اگر فری مارجین صفر شود چه می‌شود؟

وقتی Free Margin به صفر می‌رسد، یعنی تمام سرمایه قابل استفاده شما درگیر معاملات باز شده است. در این حالت:

• نمی‌توانید معامله جدید باز کنید.

• هرگونه ضرر بیشتر، باعث کاهش اکوئیتی و Margin Level می‌شود.

• اگر Margin Level به حداقل مجاز بروکر (مثلاً 100٪ یا کمتر) برسد، شما وارد وضعیت کال مارجین (Margin Call) می‌شوید.

• در مرحله بعد، اگر ضرر ادامه یابد و Margin Level به "Stop Out Level" برسد (مثلاً 50٪ یا حتی 20٪)، بروکر ممکن است برخی یا همه معاملات شما را به‌صورت خودکار ببندد.

بنابراین، رسیدن به فری مارجین صفر نه‌تنها نشانه پایان قدرت معاملاتی شماست، بلکه زنگ خطری برای سلامت حساب نیز محسوب می‌شود.

آیا می‌توان فری مارجین را افزایش داد؟ چگونه؟

بله، روش‌هایی وجود دارند که می‌توان از طریق آن‌ها فری مارجین را افزایش داد:

1. کاهش حجم معاملات باز: بستن یا کاهش حجم پوزیشن‌های باز، باعث آزاد شدن مارجین استفاده‌شده و افزایش Free Margin می‌شود.

2. واریز وجه جدید به حساب: افزایش موجودی (Balance) باعث افزایش اکوئیتی شده و درنتیجه Free Margin نیز بیشتر می‌شود.

3. استفاده از اهرم بالاتر (با احتیاط): افزایش لوریج باعث کاهش مارجین موردنیاز برای پوزیشن‌های موجود می‌شود، اما به‌شدت ریسک حساب را بالا می‌برد و فقط برای تریدرهای حرفه‌ای توصیه می‌شود.

4. بهبود عملکرد معاملات باز: اگر معاملات شما وارد سود شوند، اکوئیتی بالا می‌رود و فری مارجین نیز به همان نسبت افزایش می‌یابد.

نکته: افزایش فری مارجین همیشه نباید با باز کردن معاملات بیشتر همراه باشد. حفظ تعادل بین مارجین آزاد و ریسک فعلی بسیار مهم‌تر از صرفاً افزایش قدرت معاملاتی است.

تفاوت مارجین آزاد با مارجین آزاد استفاده‌شده چیست؟

در ادبیات معاملاتی، گاهی تریدرها بین مفاهیم Free Margin و Used Margin دچار اشتباه می‌شوند. در اینجا به تفاوت این دو اشاره می‌کنیم:

• مارجین استفاده‌شده (Used Margin): مبلغی است که بروکر آن را برای معاملات باز به‌عنوان وثیقه قفل کرده است و نمی‌توانید از آن استفاده کنید مگر با بستن معامله مربوطه.

• مارجین آزاد (Free Margin): آنچه باقی مانده و هنوز درگیر معامله‌ای نشده و می‌توانید از آن برای باز کردن پوزیشن‌های جدید یا محافظت از حساب خود در برابر زیان‌ها استفاده کنید.

اگر بخواهیم آن را ساده‌تر بیان کنیم

• مارجین استفاده‌شده = پول درگیر معاملات
  فری مارجین = پول در دسترس برای ادامه معامله‌گری

جمع‌بندی و نکات کلیدی

خلاصه نکات مهم مقاله

در فارکس، «فری مارجین» میزان سرمایه‌ای است که هنوز در معاملات درگیر نشده و می‌توان از آن برای باز کردن پوزیشن‌های جدید یا پوشش زیان‌ها استفاده کرد. این رقم از تفاضل اکوئیتی و مارجین استفاده‌شده به‌دست می‌آید (Free Margin = Equity – Used Margin) و مدیریت صحیح آن با به‌کارگیری ابزارهایی مانند استاپ‌لاس، تعیین حجم مناسب و بررسی لحظه‌ای Margin Level می‌تواند از کال مارجین جلوگیری و امنیت حساب را حفظ کند. درک کامل مفاهیم اهرم، ریسک و شاخص Margin Level به معامله‌گر کمک می‌کند تا تصمیمات هوشمندانه‌تری در بازار اتخاذ کند.