مفهوم اسپرد در بازار های مالی | تاثیر این اختلاف قیمت در معاملات

اسپرد در بازارهای مالی به اختلاف قیمت بین دو جنبه از هر معامله اشاره دارد: قیمت خرید (Bid) و قیمت فروش (Ask). به طور ساده، اسپرد نمایانگر هزینه‌ای است که معامله‌گر باید برای اجرای یک معامله بپردازد. این مفهوم در تمام بازارهای مالی، از جمله بازارهای سهام، فارکس و ارزهای دیجیتال، وجود دارد.

در بازار فارکس، اسپرد بر حسب پیپ (Pip) سنجیده می‌شود که کوچک‌ترین واحد تغییر قیمت است. برای مثال، اگر قیمت خرید جفت‌ارز EUR/USD برابر 1.1050 و قیمت فروش آن 1.1052 باشد، اسپرد دو پیپ خواهد بود. این اختلاف هرچند ناچیز به نظر برسد، اما در مجموع معاملات به رقم قابل توجهی تبدیل می‌شود. اسپرد به عنوان یکی از منابع اصلی درآمد بروکرها (به‌ویژه در پراپ فرم‌ها و بروکرهای فارکس) عمل می‌کند.

اهمیت اسپرد در معاملات

اسپرد تأثیر مستقیمی بر هزینه‌های معاملاتی دارد و می‌تواند بر سودآوری معامله‌گران تأثیر بگذارد. معامله‌گرانی که به دنبال معاملات کوتاه‌مدت هستند و در بازه‌های زمانی کوتاه به خرید و فروش می‌پردازند، بیشتر تحت تأثیر اسپرد قرار می‌گیرند. در این معاملات، حتی یک پیپ می‌تواند تفاوت قابل‌توجهی در نتیجه معامله ایجاد کند.

بروکرها با ارائه اسپردهای متفاوت و بسته به نوع حساب‌های معاملاتی و حجم معاملات، شرایط را برای انواع معامله‌گران فراهم می‌کنند. برای معامله‌گران حرفه‌ای و پراپ، اسپرد پایین‌تر گزینه‌ای بسیار مطلوب به حساب می‌آید، زیرا این افراد معمولاً با حجم‌های بزرگ‌تر معامله می‌کنند و اسپرد پایین‌تر به کاهش هزینه‌هایشان کمک می‌کند.

انواع اسپرد

اسپرد ثابت (Fixed Spread)

اسپرد ثابت به اختلاف قیمتی اشاره دارد که همواره ثابت باقی می‌ماند و تحت تأثیر نوسانات بازار تغییر نمی‌کند. این نوع اسپرد بیشتر در بروکرهای میز معاملاتی (Market Maker) ارائه می‌شود که خودشان نقش خریدار یا فروشنده را در برابر معامله‌گر ایفا می‌کنند. بروکرهایی که اسپرد ثابت ارائه می‌دهند، با کنترل اسپرد سعی می‌کنند ریسک نوسانات ناگهانی بازار را به حداقل برسانند و تجربه‌ای پایدار برای معامله‌گران فراهم کنند.

ویژگی‌های اسپرد ثابت

یکی از ویژگی‌های اسپرد ثابت، پیش‌بینی‌پذیری آن است. معامله‌گرانی که از اسپرد ثابت استفاده می‌کنند، همیشه می‌دانند که چقدر هزینه برای اجرای معامله می‌پردازند، بدون توجه به شرایط بازار. این ویژگی، اسپرد ثابت را برای معامله‌گرانی که تازه‌کار هستند یا برای پراپ فرم‌ها و افراد حرفه‌ای که نیاز به مدیریت ریسک دقیق دارند، گزینه‌ای جذاب می‌سازد.

مزایا و معایب اسپرد ثابت

مزایا:

• پیش‌بینی‌پذیری هزینه‌ها: معامله‌گر همیشه می‌داند که چه مقدار هزینه خواهد کرد.
• مناسب برای بازارهای بی‌ثبات: در زمان نوسانات بالا، اسپرد ثابت کمک می‌کند که هزینه‌ها تحت کنترل باقی بمانند.

معایب:

• افزایش هزینه در شرایط عادی: در بازارهایی با نوسانات کمتر و نقدینگی بالا، اسپرد ثابت معمولاً هزینه بیشتری به همراه دارد.
• محدودیت در بروکرهای بدون میز معاملاتی: این نوع اسپرد در بروکرهایی که میز معاملاتی ندارند (No Dealing Desk) رایج نیست.

اسپرد متغیر (Variable Spread)

اسپرد متغیر با توجه به شرایط بازار، میزان نقدینگی و نوسانات تغییر می‌کند. این نوع اسپرد در بروکرهای بدون میز معاملاتی (No Dealing Desk) مانند بروکرهای ECN و STP ارائه می‌شود، که خودشان نقشی در معاملات ندارند و سفارشات را به بازار اصلی منتقل می‌کنند.

ویژگی‌های اسپرد متغیر

اسپرد متغیر به این معناست که در شرایط نوسان پایین، معامله‌گران می‌توانند اسپرد کمتری بپردازند، اما در شرایطی که بازار دچار نوسانات زیاد است، اسپرد افزایش می‌یابد. این نوع اسپرد به معامله‌گران حرفه‌ای و پراپ اجازه می‌دهد که در شرایط عادی با هزینه‌های کمتر معامله کنند، هرچند که در زمان رویدادهای اقتصادی مهم یا نوسانات بالا، ممکن است هزینه‌ها به‌طور قابل‌توجهی افزایش یابند.

مزایا و معایب اسپرد متغیر

مزایا:

• هزینه کمتر در شرایط عادی: اسپرد متغیر معمولاً در شرایط عادی بازار، هزینه کمتری نسبت به اسپرد ثابت دارد.
• دسترسی به بروکرهای بدون میز معاملاتی: این نوع اسپرد، در دسترس معامله‌گرانی است که ترجیح می‌دهند با بروکرهای بدون میز معاملاتی کار کنند.

معایب:

• افزایش اسپرد در زمان نوسانات بالا: در مواقع نوسان شدید، اسپرد می‌تواند به طور غیرمنتظره‌ای افزایش یابد و هزینه‌ها را برای معامله‌گران بالا ببرد.
• پیش‌بینی‌پذیری کمتر: معامله‌گران نمی‌توانند به‌طور کامل هزینه معاملات خود را از قبل پیش‌بینی کنند.

تفاوت اسپرد در بازارهای مختلف

اسپرد در بازار فارکس

در بازار فارکس، اسپرد به تفاوت بین قیمت خرید و قیمت فروش جفت‌ارزها اشاره دارد و یکی از عوامل کلیدی در هزینه‌های معاملاتی است. با توجه به نقدینگی بالا و حجم بالای معاملات روزانه، جفت‌ارزهای اصلی (مانند EUR/USD، GBP/USD و USD/JPY) معمولاً اسپرد کمتری نسبت به سایر جفت‌ارزها دارند. در فارکس، اسپردها می‌توانند ثابت یا متغیر باشند، و این موضوع به نوع بروکر و شرایط بازار بستگی دارد. برای مثال، در بروکرهای ECN، اسپرد متغیر است و در زمان انتشار داده‌های اقتصادی مهم یا نوسانات شدید، ممکن است افزایش یابد.

اسپرد در بازار سهام

در بازار سهام، اسپرد به تفاوت بین قیمت پیشنهادی خرید و فروش یک سهم اشاره دارد. عوامل مختلفی بر اسپرد در این بازار تأثیر می‌گذارند، از جمله نقدینگی سهم، میزان تقاضا و عرضه و حجم معاملات. در بازارهای سهام، سهام‌هایی که نقدینگی بالایی دارند، مانند سهام شرکت‌های بزرگ و شناخته‌شده، اسپرد کمتری دارند. در مقابل، سهام‌هایی با نقدینگی کمتر و حجم معاملات پایین‌تر معمولاً اسپرد بیشتری دارند. در بازار سهام، اسپردها معمولاً به شکل متغیر هستند و با توجه به شرایط بازار تغییر می‌کنند.

اسپرد در بازار ارز دیجیتال

بازار ارزهای دیجیتال نیز مانند بازار فارکس، به دلیل رقابت بین خریداران و فروشندگان، دارای اسپرد است. این اسپردها به دلیل نوسانات بالای ارزهای دیجیتال معمولاً بیشتر از بازارهای فارکس و سهام هستند. برای مثال، در زمانی که بیت‌کوین یا سایر ارزهای دیجیتال نوسان شدیدی را تجربه می‌کنند، اسپرد به‌طور چشم‌گیری افزایش می‌یابد. در بازار ارزهای دیجیتال، اسپردها معمولاً به‌صورت متغیر هستند و به عوامل مختلفی مانند نقدینگی ارز، حجم معاملات و وضعیت صرافی یا پلتفرم معاملاتی بستگی دارند.

عوامل مؤثر بر اسپرد

نقدینگی بازار

نقدینگی به میزان سهولت خرید و فروش یک دارایی بدون تأثیر بر قیمت آن اشاره دارد. هرچه نقدینگی بیشتر باشد، اسپرد معمولاً کمتر خواهد بود، زیرا تعداد زیادی خریدار و فروشنده در بازار حضور دارند که باعث کاهش اختلاف قیمت می‌شود. در جفت‌ارزهای اصلی بازار فارکس که نقدینگی بالایی دارند، معمولاً اسپرد بسیار کم است. این در حالی است که در ارزهای دیجیتال و سهام‌هایی با نقدینگی پایین، اسپرد بیشتری وجود دارد که نشان‌دهنده‌ی عدم رقابت بالا بین خریداران و فروشندگان است.

نوسانات بازار

نوسانات یا تغییرات شدید قیمت در یک بازار نیز به‌طور مستقیم بر اسپرد تأثیر می‌گذارد. در شرایطی که نوسانات بازار افزایش می‌یابد (مثلاً در زمان اعلام خبرهای اقتصادی مهم یا بحران‌های مالی)، اسپردها معمولاً بیشتر می‌شوند. این افزایش اسپرد به این دلیل است که بروکرها برای کاهش ریسک خود، اختلاف قیمت بین خرید و فروش را افزایش می‌دهند. نوسانات بالا باعث می‌شود که معامله‌گران، به‌ویژه در بازارهایی مثل ارزهای دیجیتال و سهام‌های پرنوسان، هزینه بیشتری برای اسپرد بپردازند.

زمان معاملات

زمان معامله نیز از دیگر عوامل مؤثر بر اسپرد است. در بازارهای مالی، ساعات اوج معاملات (مانند زمان هم‌پوشانی بازار لندن و نیویورک در فارکس) باعث افزایش نقدینگی و در نتیجه کاهش اسپرد می‌شود. در مقابل، در ساعات کم‌نوسان یا زمانی که بازارهای اصلی بسته هستند، اسپردها معمولاً افزایش می‌یابند. معامله‌گرانی که به دنبال کاهش هزینه‌های اسپرد هستند، بهتر است در زمان‌هایی که نقدینگی بالاست و اسپرد کمتر است، وارد معامله شوند.

نوع بروکر

نوع بروکر نیز نقش مهمی در تعیین اسپرد دارد. بروکرهای میز معاملاتی (Market Maker) معمولاً اسپرد ثابت ارائه می‌دهند، زیرا خود به‌عنوان طرف مقابل معامله عمل می‌کنند و می‌توانند اسپرد را کنترل کنند. اما در بروکرهای بدون میز معاملاتی (مانند ECN یا STP)، اسپردها متغیر بوده و به شرایط بازار و نقدینگی وابسته‌اند. برای معامله‌گرانی که به‌ویژه در بازار فارکس فعالیت دارند، انتخاب بروکر با اسپرد مناسب می‌تواند به کاهش هزینه‌های معاملاتی کمک کند و تجربه معاملاتی بهتری فراهم کند.

چرا اسپرد برای معامله‌گران مهم است؟

تأثیر اسپرد بر هزینه‌های معاملاتی

اسپرد به‌عنوان یکی از هزینه‌های معاملاتی مستقیماً بر سود و زیان معامله‌گر تأثیر می‌گذارد. هرچه اسپرد بیشتر باشد، هزینه ورود و خروج از معامله نیز بالاتر می‌رود. در معاملات کوتاه‌مدت و اسکالپینگ که هدف کسب سودهای کوچک و سریع است، اسپرد اهمیت بسیار زیادی پیدا می‌کند؛ زیرا در این سبک‌ها، حتی یک پیپ اضافه در اسپرد می‌تواند تأثیر زیادی بر سود نهایی داشته باشد.

برای معامله‌گران حرفه‌ای و مؤسسات بزرگ که معاملات با حجم بالا انجام می‌دهند، اسپرد پایین یکی از معیارهای اصلی انتخاب بروکر است. این افراد ترجیح می‌دهند که هزینه‌های جانبی خود را به حداقل برسانند تا حاشیه سود بیشتری داشته باشند. بروکرهایی که اسپردهای رقابتی و پایینی ارائه می‌دهند، به‌ویژه برای معامله‌گران حرفه‌ای و پراپ گزینه‌های مناسبی هستند.

تأثیر اسپرد بر سودآوری معاملات

اسپرد مستقیماً بر سودآوری معاملات تأثیرگذار است. برای اینکه معامله‌گر به سود برسد، قیمت دارایی پس از ورود به معامله باید به‌اندازه اسپرد حرکت کند تا معامله‌گر بتواند وارد محدوده سوددهی شود. در معاملات بلندمدت ممکن است این تأثیر کمتر به چشم بیاید، اما در معاملات کوتاه‌مدت و به‌خصوص اسکالپینگ، اهمیت اسپرد بیشتر می‌شود.

به همین دلیل، معامله‌گرانی که با استراتژی‌های کوتاه‌مدت کار می‌کنند، معمولاً بروکرهایی با اسپرد پایین و کم‌هزینه را انتخاب می‌کنند تا سود بالقوه‌شان افزایش یابد. حتی معامله‌گران مبتدی نیز باید از میزان اسپردها آگاه باشند، زیرا این موضوع مستقیماً با میزان سودآوری و زیان‌هایشان در ارتباط است.

نحوه محاسبه اسپرد

مثال‌هایی از محاسبه اسپرد در جفت ارزها

در بازار فارکس، اسپرد به‌طور معمول بر اساس تفاوت بین قیمت خرید و قیمت فروش یک جفت‌ارز محاسبه می‌شود. برای مثال، فرض کنید قیمت خرید جفت‌ارز EUR/USD برابر 1.1050 و قیمت فروش آن 1.1052 باشد؛ در این حالت اسپرد 2 پیپ خواهد بود.

فرمول محاسبه اسپرد به‌صورت زیر است:

$$\text{اسپرد} = \text{قیمت فروش} - \text{قیمت خرید}$$

در این مثال، اسپرد برابر 1.1052 - 1.1050 = 0.0002 یا 2 پیپ است. در معاملات فارکس، هرچه جفت‌ارز اصلی‌تر و نقدینگی بیشتر باشد، معمولاً اسپرد کمتری نیز وجود دارد. معامله‌گرانی که به دنبال کاهش هزینه‌های معاملاتی هستند، جفت‌ارزهای اصلی را به دلیل اسپرد کمتر انتخاب می‌کنند.

روش محاسبه اسپرد در معاملات سهام و ارز دیجیتال

در بازار سهام، اسپرد بر اساس تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام تعیین می‌شود. برای مثال، اگر قیمت خرید یک سهم 100 دلار و قیمت فروش آن 100.05 دلار باشد، اسپرد برابر 0.05 دلار است. این مقدار به دلیل اختلاف کوچک، هزینه پایینی برای معامله‌گر ایجاد می‌کند، اما در حجم‌های بالا می‌تواند به‌طور محسوسی افزایش یابد.

در بازار ارز دیجیتال، به دلیل نوسانات بالا، اسپردها ممکن است بیشتر باشند. به عنوان مثال، در زمان نوسانات بالا، قیمت خرید بیت‌کوین ممکن است 60,000 دلار و قیمت فروش آن 60,100 دلار باشد که نشان‌دهنده اسپردی به میزان 100 دلار است. این اسپرد بر اساس شرایط نقدینگی و نوسانات بازار تغییر می‌کند و برای معامله‌گرانی که با سرمایه‌های زیاد وارد بازار می‌شوند، هزینه بیشتری ایجاد می‌کند.

نکات مهم برای مدیریت هزینه‌های اسپرد

استفاده از ساعات کم‌نوسان بازار

یکی از راه‌های کاهش هزینه‌های اسپرد، انجام معاملات در زمان‌هایی است که بازارها از نقدینگی بیشتری برخوردارند و اسپردها کمتر هستند. به عنوان مثال، در بازار فارکس، زمان هم‌پوشانی جلسات معاملاتی نیویورک و لندن (معمولاً بین ساعت‌های 3 تا 7 عصر به وقت تهران) معمولاً نقدینگی بیشتری دارد و اسپردها در کمترین حالت خود قرار دارند. معامله‌گران می‌توانند با استفاده از این زمان‌ها، هزینه اسپرد را کاهش دهند و به بهینه‌سازی سودآوری کمک کنند.
مطلب پیشنهادی: سشن های معاملاتی فارکس

انتخاب جفت‌ارزهای با نقدینگی بالا

در بازار فارکس، انتخاب جفت‌ارزهایی که   نقدینگی بالایی دارند، مانند EUR/USD، USD/JPY و GBP/USD، می‌تواند به کاهش اسپرد کمک کند. این جفت‌ارزها معمولاً اسپردهای کمتری دارند، زیرا حجم معاملات آن‌ها بیشتر است و رقابت بین خریداران و فروشندگان شدیدتر است. در مقابل، جفت‌ارزهای کم‌نقدینگی معمولاً اسپرد بالاتری دارند، که هزینه معامله‌گر را افزایش می‌دهد.

برای معامله‌گرانی که در سایر بازارها فعالیت می‌کنند، انتخاب سهام یا ارز دیجیتالی با حجم معاملات بالا نیز می‌تواند به کاهش اسپرد کمک کند. برای مثال، بیت‌کوین و اتریوم به دلیل حجم معاملات بالا معمولاً اسپرد کمتری نسبت به ارزهای دیجیتال کم‌نقدینگی دارند.

برنامه‌ریزی برای کاهش هزینه‌های اسپرد

یک استراتژی مدیریت اسپرد، برنامه‌ریزی برای معاملات است. معامله‌گرانی که برنامه‌ریزی دقیق برای ورود و خروج به بازار دارند و فقط در زمان‌های مناسب وارد معامله می‌شوند، می‌توانند هزینه‌های اسپرد خود را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهند. برای مثال، در زمان‌های اعلام اخبار اقتصادی مهم، اسپردها معمولاً افزایش می‌یابند؛ بنابراین، پرهیز از معامله در این زمان‌ها می‌تواند به مدیریت هزینه‌ها کمک کند.

همچنین، انتخاب بروکر با هزینه‌های شفاف و اسپرد رقابتی می‌تواند بخش مهمی از این برنامه‌ریزی باشد. برخی بروکرها، برای معامله‌گران با حجم معاملات بالا، تخفیف‌هایی ارائه می‌دهند که این مسئله می‌تواند به کاهش هزینه‌های معاملاتی کمک کند و سودآوری را افزایش دهد.

نتیجه‌گیری

درک مفهوم اسپرد و توجه به هزینه‌های ناشی از آن برای معامله‌گران از مبتدی تا حرفه‌ای اهمیت ویژه‌ای دارد. اسپرد یکی از مهم‌ترین هزینه‌های معاملاتی است که تأثیر مستقیم بر سودآوری معاملات دارد. در بازارهای مختلف، از فارکس و سهام گرفته تا ارزهای دیجیتال، اسپرد به‌عنوان یکی از فاکتورهای کلیدی برای انتخاب دارایی و بروکر مناسب مطرح است.

معامله‌گران با شناخت انواع اسپرد (ثابت و متغیر) و تفاوت‌های آن‌ها در بازارهای مختلف می‌توانند تصمیمات بهتری بگیرند. عواملی مانند نقدینگی، نوسانات بازار و زمان معاملات از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر اسپرد هستند و مدیریت این عوامل به کاهش هزینه‌های معاملاتی کمک می‌کند.